Tajniki pielęgnacji krzewów i roślin ozdobnych: poradnik dla miłośników ogrodów

Dają cień, wyciszają i jednocześnie pobudzają zmysły, zapewniają osłonę i więcej prywatności. Sprawiają też, że przestrzeń wokół staje się piękniejsza i chętniej spędza się czas na świeżym powietrzu. Rośliny ozdobne, bo o nich mowa, potrafią zmienić otoczenie nie do poznania.

Dobrze zaplanowany i zadbany ogród staje się ulubionym miejscem domowników, miejscem spotkań z rodziną i przyjaciółmi. W ciepłe miesiące dla coraz większej liczby osób to także przestrzeń do pracy zdalnej. Aby długo i w pełni cieszyć się ogrodem, warto odpowiednio dobrać do niego rośliny, a także poznać podstawowe zasady ich pielęgnacji. Dzięki prostym poradom, można mieć pewność, że pieniądze i czas zainwestowane w ogród nie pójdą na marne.

Jak wybrać odpowiednie krzewy i inne rośliny ozdobne?

Podczas wyboru roślin do wymarzonego ogrodu, warto zadać sobie parę pytań. W jakich ogrodach czujemy się dobrze? Jakie nam się podobają? Czy oprócz funkcji ozdobnej rośliny będę miały jeszcze inne zadania do spełnienia? Na przykład wyciszać i osłaniać od sąsiadów, na co pozwolą gęste żywopłoty. Czy chcielibyśmy, aby w ogrodzie znalazły się też zioła lub krzewy owocowe? Ile czasu możemy i chcemy przeznaczyć na pielęgnację ogrodu? Osobom zapracowanym lepiej sprawdzą się mało wymagające gatunki. Ważnym pytaniem, jest też to, w jakim otoczeniu znajduje się działka. Odpowiedź pozwoli połączyć ogród z krajobrazem, nawiązać na przykład do rosnącego nieopodal lasu.

Każde wyobrażenie o wymarzonym ogrodzie należy następnie skonfrontować z warunkami, które panują danym terenie. Nie każdy gatunek roślin przyjmie się bowiem na każdym podłożu i w każdym otoczeniu.

Kryteria wyboru roślin

Bardzo duży wpływ na kondycję roślin ma klimat, rodzaj gleby i nasłonecznienie.

Strefa klimatyczna: które rośliny przyjmą się na danym obszarze, podpowiadają strefy mrozoodporności, wyznaczone według średnich minimalnych temperatur. Mówiąc ogólnie, łagodniejsze warunki panują w zachodniej Polsce, pośrednie w centralnej, a trudniejsze we wschodniej. Mieszkańcy wschodnich terenów powinni zatem wybrać te rośliny, które zdołają przetrwać dłużej utrzymujące się mrozy.
Nasłonecznienie: rośliny mają różne preferencje, co do natężenia światła. Warto poobserwować ogród nawet przez parę dni, aby poznać warunki panujące w różnych jego częściach. Do roślin ogrodowych, które lubią słońce, zaliczają się na przykład berberys, tawuła, pęcherznica, werbena ogrodowa i borówka amerykańska. Cień preferują natomiast hortensja, cis, ostrokrzew i bukszpan.
Rodzaj gleby: znaczenie ma także pH, czyli odczyn gleby. Może być on zasadowy, obojętny lub kwaśny. Większość roślin preferuje odczyn obojętny, ale nie jest to regułą. PH gleby można zmierzyć za pomocą papierka lakmusowego lub dostępnych na rynku mierników. Warto także określić strukturę gleby – czy jest ona piaszczysta, torfowa czy gliniasta – i także pod tym kątem dobrać odpowiednie gatunki.

Przykłady popularnych krzewów i roślin ozdobnych

Coraz większą popularnością zarówno w Polsce, jak i na świecie, cieszą się ogrody naturalne. Trend ten wiąże się zarówno z pozytywną modą na naturalność, jak i troską o przyrodę. W tym ujęciu ogród jest naturalnym przedłużeniem krajobrazu, bazuje na rodzimych gatunkach roślin i stanowi jednocześnie miejsce do życia dla zwierząt. W ogrodach naturalnych pojawiają się rośliny miododajne, jak np. łubin, i takie, które zapewniają pokarm ptakom, np. głóg, czarny bez, dzika róża.

Do krzewów chętnie sadzonych w polskich ogrodach należą także berberys, ostrokrzew, bukszpan i niegdyś niezwykle popularna tuja. Wiele osób wybiera też krzewy kwitnące, takie jak forsycja, fuksja i azalia. Wśród kwiatów popularnością cieszą się m.in. tulipany, żonkile, konwalie, piwonie, irysy, malwy, astry i wiele innych gatunków.

Jak dobrze nawadniać i nawozić rośliny ogrodowe?

Zarówno nawadnianie, jak i nawożenie roślin, to podstawowe prace, które należy regularnie wykonywać w ogrodzie, aby rośliny mogły zdrowo rosnąć. Nawozy dostarczają im niezbędnych składników odżywczych i ułatwiają ich wchłanianie. Dzięki nawadnianiu i nawożeniu rośliny łatwiej radzą też sobie z chorobami.

W sklepach ogrodniczych można znaleźć nawozy dedykowane określonemu typowi roślin, np. nawozy do trawników, iglaków, czy roślin uprawnych. Istnieją także nawozy uniwersalne, które będą pomocne w ogrodach, w których jest wiele różnych gatunków roślin. Przed wyborem nawozu warto też sprawdzić jego wydajność i porównać z innymi produktami dostępnymi na rynku. Nawozy dzielą się również na te naturalne (oborniki i kompost) i sztuczne, czyli mineralne, które posiadają dokładnie określony skład. Nawozy mineralne stosuje się głównie wiosną, a naturalne ogrodnicy rekomendują jesienią.

A jak często powinno się podlewać rośliny w ogrodzie? To zależy od danego gatunku, pory roku i pogody. Nawadniać najlepiej rano lub wieczorem, w sytuacji, gdy od paru dni nie padało. Aby utrzymać zielony trawnik w ogrodzie przydadzą się specjalne systemy nawadniania.

Przycinanie krzewów – o czym warto pamiętać?

Dzięki przycinaniu krzewy pozostają silne, piękne i zdrowe, a najlepszy okres na przycinanie i długość cięcia zależą od konkretnego gatunku. Przycinać należy cyklicznie, ale rzadko kiedy konieczne jest to co roku. Na pracę dobrze wybrać suchy, słoneczny dzień, ale lepiej nie przycinać w pełnym słońcu ani podczas mrozów.

Roślinom usuwa się też martwe i chore pędy i te, które rosną do środka krzewu. Wycięcie części starych pędów odmładza roślinę i pobudza ją do kwitnienia. Aby nie zaszkodzić krzewom, należy używać odpowiedniego sprzętu.

Przycinanie może też służyć formatowaniu, czyli nadawaniu krzewom pożądanego kształtu, np. kuli lub nawet tunelu. Formatowanie wymaga cierpliwości i najlepiej rozpocząć je zaraz po posadzeniu.

Choroby i szkodniki roślin ozdobnych – jak się przed nimi chronić?

Każdy ogrodnik spotka się prędzej czy później z problemem chorób i szkodników. W ogrodzie mogą pojawić się mszyce, ślimaki, gąsienice, przędziorki i wielu innych niepożądanych gości. W sklepach ogrodniczych istnieje szeroki wybór środków zwalczających szkodniki, ale w ogrodzie, tak jak i w życiu, sprawdza się zasada, że lepiej zapobiegać niż leczyć.

Aby rośliny były mniej narażone na ataki, lepiej sadzić je w odstępach i dbać o bioróżnorodność w ogrodzie, czyli różnorodność gatunków. Warto także posadzić rośliny, które mają właściwości odstraszania owadów, np. wrotycz, nasturcję, miętę lub szałwię. W walce z mszycami pomocne okazują się lawenda, nagietek i anyż. Jeśli ogród zostanie już zaatakowany przez szkodniki, w niektórych przypadkach pomoże ich ręczne usuwanie i stosowanie pułapek. Warto też poszukać naturalnych preparatów na szkodniki, które zawierają pomocne oleje i olejki eteryczne.

Środki chemiczne lub preparaty ekologiczne pomogą także w zwalczaniu chorób roślin ogrodowych. Do częstych chorób, które mogą dotknąć rośliny ozdobne, należą: plamistość liści, mączniak prawdziwy, szara pleśń i rdza.

Przygotowanie ogrodu do zimy

Aby rośliny przetrwały ewentualne mrozy i aby wiosną znów cieszyć się ich zielenią, ogród należy dobrze przygotować na zimę.

Podczas październikowych lub listopadowych prac warto pamiętać o:

Usunięciu obumarłych części roślin.
Grabieniu i zbieraniu z trawnika opadłych liści.
Obwiązaniu sznurkiem krzewów, które mogą się wygiąć obciążone śniegiem.
Zastosowaniu jesiennych nawozów.
Ochronie roślin przed mrozem przy pomocy agrowłókniny lub słomy i tektury.
Stosowaniu kory sosnowej wokół pni drzew i krzewów.

Choć może się wydawać na początku, że ogród to duża odpowiedzialność i mnóstwo obowiązków do zapamiętania, jednak dla coraz większej grupy osób staje się on prawdziwą pasją. Dbanie o rośliny, wybór nowych gatunków, opieka nad nimi, nawadnianie wcale nie muszą być przykrym obowiązkiem. To zajęcie dla całej rodziny, sposób na znalezienie się blisko przyrody, odpoczynek i regenerację sił.