Ergonomia pracy z łuparkami

Dzięki łuparkom dzielenie drewna na mniejsze kawałki jest szybsze i mniej męczące. Aby w pełni docenić zalety tych urządzeń, musimy jednak zachować szczególną ostrożność i zadbać o ergonomię pracy.

Drewno wysuszone i porąbane na mieszczące się w piecu lub kominku szczapy to spory wydatek. Alternatywą jest zakup znacznie tańszych surowych bali. Wymagają one jednak odpowiedniego przygotowania – porąbania, wysuszenia i składowania w suchym, przewiewnym miejscu. Pocięcie bali na mniejsze kawałki to dość pracochłonna czynność, można ją jednak znacznie usprawnić, stosując łuparki do drewna.

Jak łuparki do drewna mogą pomóc w przygotowaniu opału

Łuparki do drewna to praktyczne urządzenia mechaniczne, które ułatwiają proces dzielenia kloców drewna na kawałki. Zastępują tym samym siekierę czy piłę mechaniczną. Dzieje się to na dwa sposoby – w zależności od rodzaju zastosowanego mechanizmu. W przypadku łuparek kinetycznych i hydraulicznych kloc jest dociskany tłokiem do zaostrzonego klina (poziomo lub pionowo), który rozłupuje go na części. W łuparkach świdrowych ten sam efekt osiąga się dzięki wykorzystaniu ruchu obrotowego stożka, do którego dociska się drewno.

Niezależnie od wybranego wariantu jest to najszybsza metoda pozyskiwania mniejszych szczap, które nadają się do pieca. Pozwala na zwiększenie mocy przerobowych i nie jest aż tak wymagająca fizycznie jak ręczne rąbanie. Dobrym wyborem może być model łuparki HFBE525T od Hyundai, który oferuje moc 1500 W i długość cięcia 52 cm, co zapewnia efektywność i łatwość użytkowania.Jednocześnie trzeba pamiętać, że jest to urządzenie o potężnej mocy, przy którego obsłudze należy zachować daleko idącą ostrożność.

Czy używanie łuparki może być niebezpieczne?

Z danych KRUS wynika, że w 2021 roku wśród rolników wypadki z udziałem maszyn do obróbki drewna stanowiły 17,9% wszystkich wypadków z udziałem maszyn. To zaś plasuje ten sprzęt na drugim miejscu niechlubnej listy, zaraz za ciągnikami rolniczymi.

Łuparki do drewna mają za zadanie rozbijać na kawałki potężne kłody. Samo to daje już pewne wyobrażenie o ich sile i szkodach, jakie mogą wyrządzić, jeśli w ich zasięgu znajdzie się coś innego niż drewno.

Istnieją trzy główne przyczyny urazów charakterystycznych dla procesu obróbki drewna:

• kontakt rąk z ostrymi, obracającymi się elementami – powoduje przede wszystkim urazy dłoni, w szczególności palców, rany, a w drastycznych przypadkach utratę części kończyny.
• odrzut obrabianego materiału (drzazgi, spadające kawałki) – może powodować m.in. skaleczenia wszystkich odsłoniętych części ciała oraz mechaniczne urazy oczu.
• pochwycenie i wciągnięcie lub wplątanie części ciała w ruchome elementy maszyn – może prowadzić m.in. do zmiażdżenia, złamań lub ciężkiego poranienia części ciała.

Do wypadków może dochodzić również na skutek nieprawidłowej obsługi maszyn i ich przesadnej eksploatacji. Nadmierne obciążenie może doprowadzić do przegrzania i innych awarii niebezpiecznych zarówno dla samego sprzętu jak i jego użytkowników. W przypadku maszyn zasilanych energią elektryczną istnieje również ryzyko porażenia prądem. Dzieje się tak m.in. wówczas, gdy urządzenie ma kontakt z wodą lub zostanie podłączone do prądu z użyciem wadliwej wtyczki lub nieodpowiedniego przedłużacza.

Zdecydowanej większości wspomnianych tu wypadków można jednak uniknąć, przestrzegając zasad bezpieczeństwa.

Zasady bezpiecznego użytkowania różnych rodzajów łuparek

Każdy model może mieć nieco inne wymagania, co zależy między innymi od zastosowanych materiałów, części czy rozwiązań. Dlatego, choć większość z nas nie przepada za czytaniem instrukcji, jest to konieczne dla zachowania bezpieczeństwa. Nie tylko jej przeczytanie, ma się rozumieć, ale również przestrzeganie zawartych w niej zaleceń producenta.

Różnią się one w zależności od tego, jaki rodzaj łuparki do drewna wybraliśmy. Na rynku są dostępne rozłupywarki elektryczne, hydrauliczne, spalinowe. Inspekcja urządzenia przed rozpoczęciem pracy i środki ostrożności powinny być dostosowane do posiadanego typu.

• Elektryczne – przed podłączeniem urządzenia do prądu należy zwrócić uwagę na to czy kabel lub wtyczka nie są uszkodzone. Łuparka musi zostać ustawiona na równej powierzchni, a jeśli pracujemy na dworze, powinniśmy używać wyłącznie przedłużaczy przystosowanych do pracy na zewnątrz. Wszystkie przewody powinny znajdować się z daleka od nadmiernego ciepła, oleju i ostrych przedmiotów. Model Hyundai HFBE725TS z mocą 2300 W jest przykładem efektywnej i bezpiecznej łuparki elektrycznej, która zapewni szybkie i komfortowe przygotowanie opału.
• Spalinowe – łuparki spalinowej nie wolno używać w małych lub źle wentylowanych pomieszczeniach. Jest przeznaczona przede wszystkim do pracy na zewnątrz. Należy kontrolować poziom paliwa i oleju. Zbiornika paliwa łuparki nie wolno napełniać przy pracującym lub gorącym silniku. Po zakończeniu pracy należy zaczekać aż urządzenie ostygnie, zanim wstawimy je do pomieszczenia. Nie należy przechowywać urządzenia z paliwem w zbiorniku w pomieszczeniach zamkniętych.
• Hydrauliczne (mogą być elektryczne lub spalinowe) – oprócz wymienionych wyżej zasad bezpieczeństwa, używając łuparki hydraulicznej należy przed uruchomieniem sprawdzić szczelność układu hydraulicznego. Problematyczna może być praca przy niskich temperaturach, kiedy olej w układzie się zagęszcza. Aby zapewnić wówczas bezawaryjne działanie sprzętu, powinno się uruchomić je na biegu jałowym, by popracowało jakiś czas bez obciążenia, tak aby olej mógł się rozgrzać. Zaleca się też wymianę oleju po 150 godzinach pracy.

Należy pamiętać o regularnej konserwacji maszyny. W przypadku łuparek elektrycznych i hydraulicznych konserwacja nie jest bardzo wymagająca. Inaczej jest ze spalinowymi – tu regularne przeglądy techniczne są konieczne.

Odpowiednie utrzymanie sprzętu to podstawa bezpiecznej pracy. Ryzyko wypadku zminimalizujemy, organizując starannie przestrzeń do pracy, stosując ochronę ciała i dbając o prawidłową postawę.

Ergonomia pracy z łuparkami – jak przygotować stanowisko?

Kluczowe dla zapewnienia sobie bezpieczeństwa jest stworzenie odpowiednich warunków do pracy. Jedną z częstych przyczyn wypadków jest zły wybór miejsca, w którym ustawiamy maszynę.

Bezpieczne stanowisko do cięcia drewna musi być:

• przestronne – podczas cięcia potrzebujemy wokół siebie przynajmniej 2 m2 wolnego podłoża.
• równe – na podłożu nie mogą znajdować się wystające ani śliskie elementy.
• odpowiednio wysokie – optymalna wysokość pomieszczenia czy zadaszenia to 2 metry.
• dobrze oświetlone – tak byśmy dobrze widzieli całą maszynę. Źródło światła nie może nas oślepiać, ani stać za naszymi plecami. Jeśli używamy lamp, należy umieścić je poza zasięgiem spadających opiłków.
• obsługiwane przez przewidzianą dla danej maszyny liczbę osób – większość łuparek przeznaczonych do domowego użytku jest przewidziana dla jednej osoby. Obsługiwanie maszyny przez dwie lub więcej naraz może stwarzać zagrożenie.
• oddalone od postronnych osób – podczas pracy w zasięgu urządzenia nie powinien znajdować się nikt oprócz operatora. W szczególności dzieci i zwierzęta. Jeśli ktoś się zbliży, pracę należy przerwać.

Ważne jest również zaplanowanie z wyprzedzeniem, skąd będziemy brali drewno i w które miejsce je odkładali. Nie może ono być za blisko i utrudniać nam poruszania, a zarazem powinno leżeć w takiej odległości, byśmy nie musieli za każdym razem opuszczać miejsca pracy.

Jeśli już mamy odpowiednio przygotowany warsztat, powinniśmy zadbać też o dobre zabezpieczenie własnego ciała i zaplanowanie pracy tak, by zminimalizować ryzyko kontuzji.

7 zasad ergonomicznej pracy z łuparkami

Wypadkowi zdecydowanie łatwiej można ulec będąc zmęczonym lub obolałym. Obniża to naszą koncentrację, sprawia, że wolniej reagujemy i częściej popełniamy błędy. Aby uniknąć urazów, zminimalizować zmęczenie i zapewnić sobie możliwie największy komfort pracy, powinniśmy zadbać o kilka kwestii.

1. Właściwa postawa podczas pracy – powinniśmy unikać wszelkich niestandardowych, nienaturalnie wygiętych pozycji ciała. Należy pewnie stać na obu nogach, by przez cały czas utrzymywać równowagę.
2. Ochrona osobista – ubrania i akcesoria ochronne znacznie zwiększają bezpieczeństwo podczas pracy. Należy pamiętać o tym, by ubrania miały długie nogawki i rękawy, przylegały do ciała, nie miały żadnych luźnych elementów. Szaliki, troczki czy chustki mogą wkręcić się w ruchome części maszyny, stwarzając zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia. Do zapewnienia maksymalnej ochrony podczas pracy służą następujące akcesoria:
   • okulary ochronne
   • rękawice robocze
   • kaski
   • buty robocze (antypoślizgowe)
   • słuchawki wygłuszające
   • maseczki chroniącą drogi oddechowe przed pyłem
   • siatki na głowę (w przypadku osób noszących długie włosy)

3. Osłony – łuparka powinna być wyposażona w odpowiednią dla konkretnego modelu osłonę ochronną, która minimalizuje ryzyko uderzenia odłamkiem drewna.
4. Przerwy w pracy – powinniśmy zaplanować przerwy z góry, np. co 20-30 minut i nie przekraczać założonego czasu. Dzięki temu nie tylko odpoczniemy, lecz przede wszystkim będziemy lepiej skoncentrowani.
5. Unikanie przeciążeń – do urządzenia zawsze wkładamy tylko jedną kłodę i nie przekraczamy dozwolonych parametrów. Nie podnosimy ciężarów większych, niż jesteśmy w stanie unieść bez uczucia dyskomfortu.
6. Ćwiczenia rozluźniające – jeśli podczas pracy odczuwamy napięcie w ciele, warto wykonać kilka prostych ćwiczeń rozluźniających – krążenie ramion, strząsanie napięcia z barków, rozkładanie łokci z rękami założonymi za głowę, lekkie skłony itp.
7. Redukcja stresu i zmęczenia – przystępując do pracy z łuparką, powinniśmy być wyspani, wypoczęci i skoncentrowani. Pośpiech i nerwowość mogą przyczynić się do wypadku.

Pracując fizycznie, niejednokrotnie chcemy jak najszybciej wykonać swoje zadanie, choćby kosztem większego wysiłku. Warto jednak oprzeć się tej pokusie, gdyż takie podejście może mieć odwrotne skutki. Kontuzja sprawi, że w najlepszym razie przez kolejnych kilka dni nie będziemy w stanie skończyć pracy. Nie mówiąc już o trwałych urazach i poważnym zagrożeniu dla zdrowia. Warto więc zastosować tu klasyczną maksymę – śpiesz się powoli.

Podsumowanie

Korzystanie z łuparek do drewna zdecydowanie skraca czas potrzebny na przygotowanie drewna na opał. Nie można jednak zapominać, że przy stosowaniu takich maszyn istnieje dość spore ryzyko wypadków i urazów. Możemy je zminimalizować dzięki odpowiedzialnemu podejściu, starannemu przygotowaniu i przestrzeganiu wszystkich zaleceń. W końcu rolą łuparki do drewna, podobnie jak każdego narzędzia, powinno być zwiększenie naszego komfortu i bezpieczeństwa podczas wykonywania cięższych prac.